Мықәба Анзор Кәакә-иҧа (17.11.1946, Аҧсны, Гәдоуҭа араион Оҭҳара ақыҭа – аҧсуа шәҟәыҩҩы, адраматург, аҭоурыхдырҩы, актиор, ауаажәларратәи аҳәынҭқарратәи усзуҩы. Аҧсны зҽаҧсазтәыз артист (1981). Ианашьоуп «Ахьӡ-Аҧша» аорден аҩбатәи аҩаӡара. СССР-и (1982) Аҧсни рышәҟәыҩҩцәа Реидгылақәа рлахәыла, Урыстәыла ашәҟәыҩҩцәа Реидгыла алахәыла (1999). Дыҩуеит аҧсышәала.
Оҭҳаратәи абжьаратәи ашкол даналга (1963) дҭалеит Ш.Русҭавели ихьӡ зху Қарҭтәи аҳәынҭқарратә атеатртә институт. Иреиҳау аҵараиурҭа далгеит (1968). 1968-1975 шш. раан - С.И.Ҷанба ихьӡ зху Аҧсуа ҳәынҭқарратә драматә театр актиор, 1975-1983 шш. рзы – атеатр алитературатә хәҭа анапхгаҩы.
1989-1996 шш. рзы – аҳәаанырцәтәи ҳџьынџьуаа аҽрымадарақәа рзы Аҧснытәи агәыҧ «Аҧсадгьыл» ахантәаҩы ихаҭыҧуаҩыс дыҟан. 2004-2005 шш. рзы инаркны – Аҧсадгьыл ахь архынҳәразы Аҧснытәи аҳәынҭқарратә еилакы ахантәаҩы. 2011 ш. апрель 15 инаркны 2016 ш. декабр 7 рзынӡа – Аҧсны ашәҟәыҩҩцәа Реидгыла ахантәаҩы.
Аҧсуа театр аҟны актиорк иаҳасабала инаигӡаз аральқәа маҷым, урҭ иреиуоуп: Кочкариов (Н.В.Гоголь – «Аҧҳәысҳәара», 1968), Васили (В.С. Рогозин – «Ачара аҽны», 1968), Дон Карлос (Ф. Шиллер – «Дон Карлос»), Амтон (Б.У.Шьынқәба – «Ахра ашәа», 1973), Нарчоу (А.Кә. Мықәба – «Амра атыҩ ианаку», 1976). Аҟәатәи аурыс театр (иахьа – Ф.Искандер ихьӡ зху аурыс драматә театр) аҟны акәзар, иқәыргылан ахәыҷқәа ирызку иҩымҭақәа: «Аҟәатәи амаамын ахҭысқәа», «Ҳара ҳахь даауеит Аҵаа-Бабаду» уҳәа егьырҭгьы. Арежиссиор В.А.Савелиев исахьаркыратә фильм «Хҭарҧа шкәакәа» аҟны акәзар, Нестор ироль дыхәмарит (Б.У.Шьынқәба ирҿиамҭа «Ахра ашәа» иалхыз; А.Довженко ихьӡ зху акиностудиа, 1975).
Акьыҧхь аҟны дцәырҵит 1977 шықәса инаркны. Ажурнал «Алашара» №5 ианылеит иҭоурыхтә драма «Амра атыҩ ианаку». А. Мықәба авторс дрымоуп иара убас аҭоурыхтә драмақәа «Ашәқәа зегьы анаарту» (1988), «Қьалышьбеи» (2014), апиесақәа «Адгьыл агьама» (1988), алакә-пиеса «Абҵы қьашана», аповестқәа «Мгәыӡ Ҳасан», (1999), « Гәашьанеи» (2002) уҳәа егьырҭгьы.
Адрама «Амра атыҩ ианаку» аҟны иаарҧшуп VӀ ашә. 50-тәи ашықәсқәа ирыҵанакуа ахҭысқәа, урҭ рыдҳәалоуп византиаа ирҿагыланы мисимианаа рықәгылара, ирзааҭгылоуп заатәи абжьаратәи ашәышықәсқәа раантәи еидкылаз аҧсуа асубетносқәа рхақәиҭреи рхьыҧшымреи рпроблемақәа.
А.Мықәба иҩхьеит иара убас Аҧсны аҳцәеи аҳәаанырцәтәи атәылақәа рҟны инхо аҧсуа диаспорақәеи рҭоурых иазку аҭоурых-публицистикатә статиақәеи аочеркқәеи, амҩантәи азгәаҭақәеи жәпакы, ашәҟәқәа: «Амҩақәа, амҩақәа…» («Алашара», 1988. №,1), «Урҭ рашьцәа арыцҳараҿы рхала иаанырмыжьит», («Ахаҵарашәа. Ажәеинраалақәа. Ажәабжьқәа. Астатиақәа. Песнь мужества. Стихи. Рассказы. Статьи». Аҟәа-Сухум, 1995; «Аҧсуара уи иҧсҭазаара акәын». Орҳан Ашамба изку агәалашәара» («Алашара». 2002. №1); «Саҭеман инаиркны…» («Алашара». 2003. №1. Еиқәиршәеит Џь.Абыгба ишәҟәы «Аҧсны – сара сыҧсы» (Аҟәа, 2002); «Аҧсуа Аҧсны шианаршьаз. Ахәыҷқәа рзы аҧсуа лакәқәа» (Аҟәа, 2014). Аҧсшәахь еиҭеигеит А.М.Горки, В.В. Розов, О. Иоселиани уҳәа рпиесақәа.
Иҩымҭақәа еиҭагоуп: аурыс, аҭырқәа, абаза, адыга, ауаҧс, аҟабарда бызшәақәа рахь.
Аҭыжьымҭақәа: аҧсышәала: Амра атыҩ ианаку. Ҩ-қәгыларак змоу аҭоурыхтә драма. Аҟәа, 1978; Адгьыл агьама. Апиесақәа. Аҟәа, 1988; Уарда. Алакә-пиесақәа. Аҟәа, 1991; Мгәыӡ Ҳасан. Аповест. Аҟәа, 1999; Гәашьанеи. Аповест. Аҟәа, 2002; Ҳхы ҳзаиааир… (Астатиақәа). Аҟәа, 2004; Аҧсны аҳцәа. Аҟәа, 2005; Иалкаау. Адрамақәа. Апиесақәа. Аповестқәа. Аҟәа, 2012; Ашаеҵәақәа. Астатиақәа. Аинтервиу. Апиеса. Аҟәа, 2015; Қьалышьбеи. Аҭоурыхтә драма. Аҟәа, 2015.