Ԥлиа Шамиль Хәсеин-иҧа (15.09.1932, Аҧсны, Гәдоуҭа араион Оҭҳара ақыҭа Гарҧ аҳабла – 21.12.2013, Аҟәа ақалақь) – аҧсуа поет, апрозаик, ажурналист, апублицист, ауаажәларратә усзуҩы. Ианашьоуп «Ахьӡ-Аҧша» аорден аҩбатәи аҩаӡара. СССР ажурналистцәа Реидгылеи (1964), СССР ашәҟәыҩҩцәа Реидгылеи дрылан, ашьҭахь – Аҧсны ашәҟәыҩҩцәа Рассоциациа (2003). Дыҩуан аҧсышәала.
Иаб еицырдыруаз ажәабжьҳәаҩын, цәажәаҩын, 106 ш. ниҵит. Дахьынхоз Гарҧ аҳаблахь инеиуан аҧсуа культуреи, аҵасқәеи, атрадициақәеи рыҭҵааҩцәа, ашәҟәыҩҩцәа, урҭ дреиуан Е. А. Евтушенко, ақәрарацәа нызҵызи иареи реиқәшәара аҟнытә игәҭахәыцрақәа анирҧшит иочерк «Под кожеи статуи Свободы» («Черноморкая Ривьера» 1979, №27). Иаби иани (Хәсеини Зафидеи) иларааӡаз рацәоуп заҧхьаҟа ишәҟәыҩҩхараны иҟаз Ш. Ԥлиа.
Оҭҳаратәи абжьаратәи ашкол даналга (1949), адкыларатә ҧышәарақәа ҭины дҭалеит А. М. Горки ихьӡ зхыз Аҟәатәи аҳәынҭқарратә арҵаҩратә институт, аха Қарҭтәи аҳәынҭқарратә университет аҭалара агәаҳәара змаз рзы алаҳәара ҟаҵан. Убас, Ш. Ԥлиа Қарҭтәи аҳәынҭқарратә университет дастудентхоит, дагьалгоит 1954 шықәсазы. 1954-1971 шш. раан аҧсуа бызшәеи алитературеи рырҵаҩыс аус иуан Аҟәатәи актәи абжьаратәи ашкол аҟны, ашьҭахь – агазеҭ «Аҧсны ҟаҧшь» аҟәша аиҳабыс, Қырҭтәылатәи ССР Асахьаҭыхратә фонд Аҧснытәи аҟәша аиҳабыс. 1971-1978 шш. рзы – ахара иӡсоз аӷба акаҧдан актәи ицхырааҩс (комиссарс) дыҟан. 1978-1993 шш. раан – Аҧсны ателехәаҧшреи арадиодырраҭареи рзы аҳәынҭқарратә еилакы ахантәаҩыс аус иуан (1991 ш. сентиабр 10 инаркны Аҧснытәи аҳәынҭқарратә ателерадоиеилахәыра). 1997 ш. март инаркны 1999 ш. декабр азынӡа – Аҧсны Ахада иҟны иҟаз Ауаажәларратә хеилак ахантәаҩыс дыҟан. Пицунда, Д. И. Гәлиа ихьӡ зху «Арҿиаратә ҩны» деиҳабын, арҿиаратә усзуҩцәа Рассоциациа «Асаӡ» дахантәаҩын, аполитикатә репрессиақәа ааха зырҭаз Рассоциациа деиҳабын.
Ажәеинраалақәа рыҩра далагеит ашкол данҭаз, акьыҧхь рбеит 1952 ш. инаркны. Иҩымҭақәа рнылон ажурналқәа «Алашара», «Амцабз», «Аҟәа-Сухум», агазеҭқәа «Аҧсны ҟаҧшь», «Аҧсны», «Советская Абхазия», «Еҵәаџьаа» уҳәа егьырҭгьы.
Ажәеинраалақәа реизгақәа жәпаки аныҟәарақәа рышәҟәи дравторуп. Иажәеинраалақәа аурысшәахь еиҭаргеит Ф. Искандер, А. Поперечныи, Р. Казакова, А. Дементиев, М. Тарасова уҳәа егьырҭгьы.
Аҧсуа телехәаҧра аизҳареи атехникала аиқәыршәареи рус аҟны илагала маҷымкәа иҟоуп. Авторс дрымоуп иара убас Европеи, Ҭырқәтәылеи, Мрагыларатәи атәылақәеи рҟны иҟоу аҧсуа диаспора иазку адокументтә телефильмқәа.
Аҭыжьымҭақәа: аҧсышәала: Сымхы. Ажәеинраалақәа. Аҟәа, 1959; Ажәҩашқәа амшын ихуп. Ажәеинраалақәа. Аҟәа, 1965; Аҧсҭазаара ацәқәырҧақәа. Ашәҟәыҩҩы ианҵамҭақәа. Ҩ-шәҟәыкны: Актәи ашәҟәы. Аҟәа, 1977; Аҩбатәи ашәҟы. Аҟәа, 1979; Нарҭ-ӡы. Ажәеинраалақәа, аиҭагақәа. Аҟәа, 1980; Гәбаа арҩаш. Ажәеинраалақәа. Ажәеинраалақәа. Аҟәа, 1982; Аҧсҭазаара ацәқәырҧақәа. асахьаркыратә публицистика. Аҟәа, 2002; Ахәра ашәа. Ажәеинраалақәа, аепиграммақәа, аиҭагақәа. Аҟәа, 2004; Алахьынҵа. Х-шәҟәыкны иҟоу ароман-хроника. Аҟәа, 2005-2008; Иҩымҭақәа: х-шәҟәыкны. Актәи атом. Ажәеинраалақәеи анҵамҭақәеи. Аҟәа, 2013; Аҩбатәи ашәҟы. Амшынҵақәа. «Нептун илаҧш». Аҟәа, 2014; аурысшәахь аиҭагақәа: Живая вода. Стихи. Сухуми, 1971; Морские записки. Сухуми. 1984.